আমাদের সম্পর্কে | যোগাযোগ

১৭ মে

২০২৪ শুক্রবার

নিউজ বুলেটিন: নিম্নচাপের প্রভাবে উপকূলীয় এলাকায় ঝড়-বৃষ্টির সম্ভাবনা

শেখ মোজাহীদ সহকারী পরিচালক পরিবেশ অধিদপ্তর পরিবেশ বন ও জলবায়ু পরিবর্তন মন্ত্রণালয়

প্রকাশিত: ১৬ জুন ২০২১, ২৩:০৫

আপডেট: ১৬ জুন ২০২১, ২৩:০৫

২৫ ৮৫৮

শেয়ার:

জলবায়ু পরিবর্তনের বিরূপ প্রভাব: আশঙ্কাজনক হারে বেড়েছে তীব্র বজ্রপাত

News

পৃথিবীতে মানুষের পরিচিত অন্যতম ভয়ঙ্কর প্রাকৃতিক ঘটনা হল তীব্র বজ্রপাত। সাম্প্রতিক বছরগুলোতে বাংলাদেশসহ বিশ্বব্যাপী উদ্বেগজনক হারে বেড়েছে তীব্র বজ্রপাতের পরিমাণ। ফলে জীবন ও সম্পদের ক্ষয়ক্ষতি বাড়ছে প্রতিনিয়ত। এক পরিসংখ্যানে জানা যায় প্রতিবছর বিশ্বব্যাপী প্রায় ৩০ হাজার লোক বজ্রপাতে মারা যায় এবং ক্ষয়ক্ষতির পরিমাণ হয় প্রায় ১০০ কোটি ডলার। পরিস্থিতি বিবেচনায় বিশ্বের অনেক দেশ বজ্রপাতকে অন্যতম প্রাকৃতিক দুর্যোগ হিসেবে বিবেচনা করছে। পূর্বের যেকোনো সময়ের তুলনায় বাংলাদেশে সাম্প্রতিক বছরগুলোতে বজ্রপাতে জীবন ও সম্পদের ক্ষতির পরিমাণ বহুগুণ বৃদ্ধি পেয়েছে। গত কয়েক বছরে বাংলাদেশে বজ্রপাতে মৃত্যুর হার বেড়েছে অন্তত ১৫ শতাংশ। এ কারণে বাংলাদেশ সরকারের দুর্যোগ ব্যবস্থাপনা অধিদপ্তর গত ২০১৬ সালে বজ্রপাতকে  প্রাকৃতিক দুর্যোগ হিসেবে ঘোষণা দিয়েছে। বিভিন্ন গবেষণা প্রবন্ধে পূর্বের তুলনায় বর্তমানে অধিকহারে তীব্র বজ্রপাতের পরিমাণ বৃদ্ধি পাওয়ার অন্যতম প্রধান কারণ হিসেবে জলবায়ু পরিবর্তন এবং এ কারণে বৈশ্বিক উষ্ণতা বৃদ্ধির বিষয়টিকে দায়ী করছে। নাসার একাধিক গবেষণায় তাপমাত্রা বৃদ্ধি জনিত কারণে বিশ্বের বিভিন্ন প্রান্তে তীব্র বজ্রপাত সংঘটনের যে চিত্র ফুটে উঠেছে তা বিশ্লেষণ করলে দেখা যায়, পৃথিবীর এমন অনেক স্থান রয়েছে যেখানে পূর্বের তুলনায় বর্তমানে অধিকহারে তীব্র বজ্রপাত সংঘটিত হচ্ছে। অথচ বিজ্ঞানের আশীর্বাদ পুষ্ট এই সময়ে আবহাওয়ার সর্বাধুনিক পূর্বাভাস প্রযুক্তি যেমন লাইটেনিং ডিটেকটিভ সেন্সর, বাড়ির ছাদে বজ্রপাত নিরোধক দণ্ড বা এরেস্টার স্থাপনসহ সর্বোপরি আর্লি ওয়ার্নিং সিস্টেম থাকায় বজ্রপাত জনিত ক্ষতির পরিমাণ অনেক কম হওয়ার কথা। কিন্তু প্রকৃতপক্ষে বাস্তবতা সম্পূর্ণ ভিন্ন।

তাপমাত্রা বৃদ্ধি কিভাবে অধিক বজ্রপাত সৃষ্টিকে প্রভাবিত করে তা বজ্রপাত সৃষ্টির রহস্যের মধ্যেই লুকিয়ে আছে। বজ্রপাত মূলত এক প্রকার বিদ্যুৎ শক্তি যা মূলত সৃষ্টি হয় উত্তপ্ত ও আর্দ্র আবহাওয়ায়। অর্থাৎ বায়ুমণ্ডল দীর্ঘ শুষ্ক সময় শেষে আদ্র হলে বায়ুমণ্ডলের জলীয় বাষ্পপূর্ণ উত্তপ্ত বায়ু দ্রুতগতিতে ঠান্ডা হতে থাকে। তখন বজ্র মেঘের সৃষ্টি হয়। বাতাসের প্রভাবে বজ্র মেঘের আপ ড্রাফ ও ডাউন ড্রাফের মধ্য পারস্পরিক সংঘর্ষের ফলে বৈদ্যুতিক চার্জের সৃষ্টি হয়। আর এ চার্জ যখন ভূপৃষ্ঠের দিকে ডিসচার্জ হয় তখন তীব্র শব্দের সাথে বজ্রপাত সৃষ্টি হয়। আরো সহজ ভাবে বলা যায় যে, ভূপৃষ্ঠের তাপমাত্রা বৃদ্ধির সঙ্গে সঙ্গে জলীয় বাষ্পপূর্ণ বাতাস উপরে উঠতে থাকে। এভাবে যত বেশি জলীয়বাষ্প উপরে উঠতে থাকে ততবেশি আকাশে উলম্ব মেঘের তথা বজ্রমেঘের সৃষ্টি হয়। আর এই উলম্ব মেঘ বা বজ্র মেঘ থেকে সৃষ্টি হয় বজ্রপাত। সুতরাং বজ্রপাত সৃষ্টিতে তাপমাত্রা বৃদ্ধির সরাসরি বা প্রত্যক্ষ প্রভাব রয়েছে।

তাপমাত্রার তারতম্যের কারণে সাম্প্রতিক বছরগুলোতে বাংলাদেশে আবহাওয়ার ঋতুগত অনেক পরিবর্তন সাধিত হয়েছে। ফলে বর্তমানে এপ্রিল থেকে জুন মাস পর্যন্ত তাপমাত্রার পরিমাণ বিগত আশি কিংবা নব্বই দশকের তুলনায় অনেক বেশি দেখা যায়। ফলে স্বাভাবিকভাবেই বেড়েছে তীব্র বজ্রপাতের পরিমাণ। মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রের ক্যালিফোর্নিয়া বিশ্ববিদ্যালয়ের একদল গবেষক কঙ্গো, ভেনিজুয়েলা, ব্রাজিল, মার্কিন যুক্তরাষ্ট্রসহ পৃথিবীর বিভিন্ন দেশের বজ্রপাতের উপর এক গবেষণায় উল্লেখ করেছেন যে বিশ্বের গড় তাপমাত্রা ০১ ডিগ্রি সেলসিয়াস বাড়লে বজ্রপাত অন্তত ১৫ শতাংশ এবং ০৪ ডিগ্রি সেলসিয়াস বাড়লে বজ্রপাত অন্তত ৫০ শতাংশের বেশি বৃদ্ধি পেতে পারে। যুক্তরাষ্ট্রের কেন্ট সেন্ট  বিশ্ববিদ্যালয়ের এক গবেষণায় বলা হয়েছে হিমালয় থেকে বঙ্গোপসাগর পর্যন্ত জলবায়ু পরিবর্তনের কারণে বাংলাদেশ সাম্প্রতিক সময়ে অতিমাত্রায় বজ্রপাতপ্রবণ দেশ হিসেবে পরিগণিত হয়েছে। সুতরাং জলবায়ু পরিবর্তনজনিত কারণে বিশ্বের তাপমাত্রা বৃদ্ধি পেলে অন্যান্য প্রাকৃতিক দুর্যোগের পাশাপাশি বাংলাদেশে বর্তমানের তুলনায় তীব্র বজ্রপাতের পরিমাণ আরো অনেক বৃদ্ধি পাবে একথা অনেকটা নিশ্চিতভাবেই বলা যায়। তাই তীব্র বজ্রপাতসহ সকল প্রকার প্রাকৃতিক দুর্যোগ প্রশমিত করতে সব পর্যায় থেকে জলবায়ু পরিবর্তনজনিত পৃথিবীর উষ্ণতা বৃদ্ধি প্রতিরোধের কোনো বিকল্প নেই।

শেখ মোজাহীদ
সহকারি পরিচালক
পরিবেশ অধিদপ্তর
পরিবেশ বন ও জলবায়ু পরিবর্তন মন্ত্রণালয়


বজ্রপাত

মন্তব্য করুন-


  • SS
    ০২-০৪-২০২৪ ০৭:০১ vwphynyer

    ইসিএন-বিডি | জলবায়ু পরিবর্তনের বিরূপ প্রভাব: আশঙ্কাজনক হারে বেড়েছে তীব্র বজ্রপাত [url=http://www.gec833uh42687a7p9u25nrg7720vezlys.org/]uvwphynyer[/url] avwphynyer vwphynyer http://www.gec833uh42687a7p9u25nrg7720vezlys.org/


  • SS
    ২৭-০৮-২০২৩ ১৫:৩০ RIaGRUPED

    Clarke, Michael F buy cialis online europe


  • SS
    ২৫-০৭-২০২৩ ২২:৪৯ Souspeste

    Studies have shown that frequent hyperglycemia can lead to overabundance of glucose buildup in the brain watermelon and ginger natural viagra Also finding it painful to stand up and walk


  • SS
    ২৫-০৭-২০২৩ ০৪:১২ xBsewfbGh

    Two families have been devastated by events of the past 48 hours buy generic cialis online cheap


  • SS
    ১৮-০৬-২০২৩ ০৯:১৪ utensonge

    can girls take viagra Tables, chairs, and benches are all ready made


  • SS
    ১২-০৫-২০২৩ ১০:০১ gucralt

    cialis generic online See 2106 substitutes for Doxytrac


  • SS
    ২০-০৩-২০২৩ ০২:৩৭ Nahhidway

    By Matthew Stenger Friday, June 14, 2013 9 59 AM 5 mg cialis generic india


  • SS
    ০১-০৩-২০২৩ ১৬:৪৬ almossina

    buy cialis online united states piroxicam decreases effects of telmisartan by pharmacodynamic antagonism


  • SS
    ২০-০২-২০২৩ ২৩:৩৭ Falenfoff

    The therapeutic implications of this intra tumor heterogeneity might be critical in regulating intrinsic ET resistance cialis 20mg for sale


  • SS
    ১৮-০২-২০২৩ ০৪:০৫ Amoft

    Pozostaje nam zatem dalsza niepewność, czy aby dziś oświetlenia nie zabraknie właśnie na naszej ulicy. Jeśli tak się stanie – przesyłajcie zdjęcia do nas! Jak więc widać już pierwsza runda sezonu MŚ dostarczyła niesamowitych emocji i rozstrzygnięć. Rosyjska ruletka rządziła i dzieliła na torze nad Morzem Czarnym, sytuacja zmieniała się jak w kalejdoskopie, ale tego dnia bohaterów było zdecydowanie dwóch, i byli to prawdziwi dominatorzy, którzy zwycięż


  • SS
    ১৬-০২-২০২৩ ০৮:২৭ Evatt

    Dukic hit top pair on the flop but improved no further on the turn and river as Vial's kings held up. The stacks were counted down and Vial had 79,000 remaining, leaving Dukic with just a few thousand. L’actualité de la NBA sur LiveBasket.fr PokerNews est le numéro un mondial de l'info poker. Nos visiteurs trouveront quotidiennement des articles à jour sur l'actualité du poker live et online, des reportages en direct, des photos et des vidéos exclusives ainsi que des bonus et des conseils pour choisir les meilleures salles de poker en ligne... PokerStars Sports


  • SS
    ১০-০২-২০২৩ ০৪:৩০ peldTrada

    priligy tablets online Allergy 2000; 55 2 195 196


  • SS
    ০৬-০২-২০২৩ ০৭:৪১ studdydof

    severe pain under breast buying cialis online reviews


  • SS
    ০৬-০২-২০২৩ ০৪:০৩ NulkGuimi

    Three patients died in pulmonary edema; all had severe left ventricular outflow obstruction and a past history of left ventricular dysfunction best generic cialis methylcobalamin ciprofloxacino me sirve para la cistitis It is really quite remarkable that Kluger could not evenwait to graduate from law school before using his employment ata law firm to initiate his illegal activities, he continued


  • SS
    ০৩-০২-২০২৩ ০৮:২৮ crorgew

    Complete primary macroscopic resection gives the best chance of long term cure and so the importance of surgical planning is paramount cialis from usa pharmacy


  • SS
    ০২-০২-২০২৩ ১১:৩৭ DiecDolve

    Impact of NICE Guidance on Tamoxifen Prescribing in England 2011 2017 An Interrupted Time Series Analysis indications for tamoxifen Consider two solutions a 300 mmol L solution of sucrose and a 300 mmol L solution of urea


  • SS
    ২৯-০১-২০২৩ ০৭:০৬ Tadeamemy

    Jakesz R, Jonat W, Gnant M, et al finasteride with free viagra


  • SS
    ১৬-১২-২০২২ ১৩:২৫ empolus

    Overall these results suggest that roscovitine can suppress cell proliferation of therapy resistant cells and lead to apoptosis cialis for daily use hi I so appreciate your info on this


  • SS
    ১৫-১২-২০২২ ০৬:১১ uttenek

    Splenic B cell subsets were also determined by staining with CD19, CD21, CD23, and CD24 30 mg accutane from canada online FET 1 included an endometrial scratch, lupron, estrace, estrogen patches, antibiotic, baby asprin, and PIO


  • SS
    ১১-১২-২০২২ ০৫:৩৮ faucraree

    What is the Relationship Between Sarcopenia and Cancer generic tamoxifen 20mg


  • SS
    ১০-১২-২০২২ ১৭:০৮ Cateenver

    Faulkner, San Antonio; Kimberly Ferguson, Peoria, Ill how long does viagra last 50 mg


  • SS
    ১৮-১১-২০২২ ২৩:৫৮ Tinquiz

    The accompanying graph right panel shows the electron microscopic quantitation of apoptotic and necrotic cells clomiphene citrate 50 mg men


  • SS
    ২৭-১০-২০২২ ১৫:৪৮ Pseuspise

    I do tell patients that, that mood may improve as a side effect stromectol farmacia


  • SS
    ১৭-০৮-২০২২ ০৭:১৪ AttaltDox

    Cephalexin Renal Failure tab ivermectin 3mg


  • SS
    ২৮-০৭-২০২২ ১০:২৬ Cleaday

    buy liquid cialis online jelly kamagra sildenafil citrate